خودمان را به کمتر از بهشت نفروشیم!

خودمان را به کمتر از بهشت نفروشیم.

حضرت علی(ع) در حکمت 456 نهج البلاغه می­فرمایند: «انّه ليس لاَنفُسكم ثَمنٌ الاّ الجّنة فلاتَبيعوها الاّ بها. بدانيد كه جان شما هيچ بهايى جز بهشت ندارد. پس آن را به كمتر از بهشت نفروشيد.»

اگر به عمق این حدیث فکر کنیم نکات ارزشمندی در کلام امام(ع) نهفته که می تواند برای همهٔ ما راهگشا باشد. در این حدیث زیبا ارزش وجودیِ ما با بهشت مقایسه شده است. هرچه ما مسلمان­ها در راه رسیدن به بهشت کم بگذاریم در حق خودمان کوتاهی کرده ایم.

خداوند در قرآن مجید از ما به عنوان خلیفهٔ خودش در روی زمین یاد کرده است. حضرت حق به نحوی حساب شده و با تدبیر انسان­ها را خلق کرده که همه استعداد خلیفه شدن را دارند. متأسفانه در عصر و زمان کنونی بسیاری از ما انسانها به حدی در ورطهٔ سقوط قرار گرفته ایم که نه تنها خلیفهٔ خداوند نشده ایم بلکه از حیوان هم پست تر شده ایم. خداوند در سورهٔ اعراف آیهٔ 179می­فرماید: «أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ. اینها مثل چهارپایانند بلکه بدتر.»

به استناد آیات قرآن و روایات معصومین(ع)، بهشت و دوزخ دو وعدهٔ حتمی و اجتناب ناپذیر برای پایان زندگی ما انسانهاست. انسانهای حسابگر و عاقل در این وعدهٔ صریح خداوند شک نمی­کنند. اگر مرگ پایان زندگی باشد و اگر معاد و قیامتی در کار نباشد، می­شود خلقت بشر را نعوذ باالله یکی از کارهای بیهوده خداوند تلقی کرد. می­شود کار خداوند را به کوزه گری تشبیه کرد که کوزه های زیادی می­سازد، وقتی کوزه­ها با حرارت آفتاب خشک شد، آنها را بر زمین می­کوبد و خُرد می­کند.

خداوند هیچ بنده ای را بیهوده نیافریده. همهٔ ما انسان­ها مِلک خداوند هستیم. هیچ مالکی زیان ملک خود را نمی­خواهد. باید تلاش همهٔ ما بر این مبنا باشد که امضای خداوند پای اتفاقاتی که رقم می­زنیم قرار گیرد. همهٔ ما برای موفق شدن و انسان کامل شدن نیاز به الگو و اسوه داریم. ائمهٔ اطهار(ع) بهترین اسوه های روی زمینند. دل­های ائمه صاف و شفاف است؛ دل­های ما غبارآلود. بهترین روش برای زدودن غبار از دل اقتدا به ائمهٔ اطهار(ع) است. حضرت حافظ هم می­گوید:

دل که آیینهٔ شاهیست غباری دارد

از خدا می­طلبم صحبت روشن­رایی

تمام بحث های معاد، سرانجام به یکی از دو نقطهٔ بهشت و یا دوزخ ختم می شود. بهشت یعنی کانون انواع مواهب و نعمتهای الهی اعم از معنوی و مادی، و دوزخ یعنی کانون انواع رنج ها و محرومیت ها. جهنم وعده گاه شیطان و پیروان اوست. باید بپذیریم که شیطان صبور است و سر راه تک تک ما نشسته تا گمراهمان کند. طبق آیات و روایات، بهشت و جهنم دو وعده حتمی، دو واقعیت تکان دهنده و تخلف ناپذیر خداوند در قیامت است. آنها که در این واقعیت عظیم تشکیک کرده و یا تحقق آن را خیالی بیش فرض نمی کنند، بزودی حقیقت آن را در خواهند یافت.

حضرت علی(ع) در خطبهٔ 16 نهج البلاغه می فرماید: « هان اي مردم، گناهان چون اسبان سركش ‏اند كه سواركارانِ بی ‏لگام بر آنها نشسته‏ اند و سرانجام به جهنّم سقوط خواهند كرد. ولی تقوا، مَركَب رام و رهواری است كه زمام آن به دست راكب آن است و به سلامت به مينو(بهشت) درآيد.»

گناه شیرینی خاص خودش را دارد، اما شیرینی گناه آنی و زودگذر است. وقتی شرایطی فراهم شد که عنقریب در ورطهٔ گناه بیفتیم، باید صبور باشیم و عاقبت کار را ببینیم. آخر و سرانجام معصیت به جهنم ختم می­شود. انسان عاقل قبل از آلوده شدن به گناه صبر می­کند و به اصطلاح ترمز نفْس سرکش خود را می­کشد.

رمضانعلی کاوسی